Pomnik poświęcony pochowanym w Kortowie

Chodząc po Kortowie mało kto zauważa ten pomnik, choć stoi w samym środku miasteczka akademickiego, tuż za budynkiem Instytutu Rybactwa Śródlądowego.

Dzisiaj Korotowo to najpiękniejsze w Polsce miasteczko akademickie. Do 1945 roku było to jednak Kortau z wielkim szpitalem dla psychicznie chorych z całych ówczenych Prus Wschodnich.

Szpital powstał w latach 1883-1886. W czasie II wojny światowej część szpitala przekształcono w lazaret wojskowy.

Wtedy też Niemcy wywieźli i wymordowali część psychicznie chorych. Tych, którzy pozostali, zamordowali żołnierze sowieccy w nocy z 21 na 22 stycznia 1945 roku. Zginęli wtedy też lekarze i chorzy niemieccy żołnierze.

Do uciekających sowieci strzelali i palili ich żywcem miotaczami ognia. W sumie zamordowali około 500 osób. Pochowano ich w zbiorowych mogiłach w okolicach dzisiejszej stołówki. Na początku lat 50. XX wieku odkryto kilka masowych grobów sowieckich ofiar. Zwłoki ekshumowano i przeniesiono na cmentarz ewangelicki przy alei Wojska Polskiego. Sam cmentarz w Kortowie zniszczono w końcu lat czterdziestych.

W 1997 postawiono pomnik zbudowany z fragmentów ocalałych z cmentarza nagrobków. Głównym motywem jest stary żeliwny krzyż z przełomu XIX i XX wieku. Tylko jeden z nich jest czytelny.