Macewy w Galerii Sztuki Synagoga w Barczewie

Kierkut, cmentarz żydowski przy ul. Warmińskiej, został założony w Barczewie w 1862 roku. Po wojnie zachowało się jeszcze ponad 100 macew (nagrobków). Cmentarz zlikwidowano w 1976 roku. Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie przekazano wtedy 21 macew. Trafiły na posesję filii MWiM w dawnym kościele ewangelickim w Barczewie. Kilka innych macew posłużyło do wzmocnienia skarpy w parku nad Łyną w Olsztynie.

Pod koniec 1995 roku w miejscu, gdzie istniał kirkut, miasto ustawiło pamiątkowy obelisk. Po remoncie kościoła ewangelickiego macewy z Barczewa trafiły do filii muzeum w Stębarku (gm. Grunwald).

— Od dawna zabiegaliśmy, aby macewy powróciły, bo to część historii Barczewa — mówi Wojciech Zenderowski, barczewski historyk, społecznik i publicysta. Teraz to się stało. Macewy wróciły dzięki zaangażowaniu Krystyny Szter, prezeski SSK "Pojezierze", które w dawnej synagodze prowadzi w Barczewie Galerię Sztuki Synagoga. Zabiegi stowarzyszenia wsparli olsztyńscy muzealnicy i dyrektor muzeum w Stębarku Szymon Drej.

Po przywiezieniu nagrobków kilka tygodni temu zostały złożone na posesji synagogi. Postanowiono utworzyć z nich lapidarium. Wcześniej trzeba było jednak macewy oczyścić, w co po raz kolejny zaangażowali się lokalni społecznicy. Napisy na nagrobkach zostały w części przetłumaczone. Znalazło się tu również miejsce na tablicę ilustrującą historię barczewskich Żydów, z których wielu pełniło przed wojną ważne funkcje w mieście.

Uroczystość otwarcie lapidarium z macewami odbyła się 30 września 2017 roku, w dzień Jom Kippur, Dzień Pojednania, jedno z najważniejszych świąt żydowskich.
— Lapidarium wzbogaciło zasób pamiątek po Żydach, które zgromadziliśmy w galerii — mówi Krystyna Szter. — To również nowa atrakcja dla turystów, którzy zwiedzają nasze miasto.
wu-ka